BURHAN ZADE Şükrü Saip BORHAN

       Tarsus’un Kurtuluş Yıllarının Belediye Başkanı Mahmut BORHAN’IN Oğlu; Şükrü Saip BORHAN

Şükrü Saip BORHAN, 1904 yılında Tarsus’ta doğdu. Burhan Zadelerden Gaffur Efendi oğlu Mahmut BORHAN ve Neyyire Hanım’ın oğludur. Mahmut BORHAN Bey, 1921 tarihinde Tarsus Belediye Başkanı olarak seçilmiştir. İşgal sebebiyle Tarsus Belediyesi Namrun’a taşındığından, Namrun’da Tarsus Belediye Hizmetlerini sürdürmüştür. 27 Aralık 1921’de Tarsus’un düşman işgalinden kurtuluşundan sonra, 1922 yılında Tarsus Belediye’sini Tarsus’a taşımış, 1922 yılı sonuna kadar Belediye Başkanı olarak hizmet etmiştir. Şükrü Saip BORHAN, 14- 15 yaşlarında iken, Tarsus Fransız İşgaline uğramıştır. Yaşının küçüklüğü sebebiyle savaşçı olamamış ancak vatan sevdasıyla hiç boş durmayıp, Kuvay-ı Milliye’de istihbarat ve posta hizmetleri görmüştür.

Şükrü Saip BORHAN, 17 Mart 1923 tarihinde Tarsus’u ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı İstasyonda buket vererek karşılayan, Gaziyi, mensubu bulundukları Türkocağı binası (eski Tekel Binası )’na davet eden ve burada eşi ve maiyetiyle ağırlayan gençler arasındadır. Tarsus İstasyonu’nda onu ziyaret eden ve Tarsus İdman Yurdu’nu kurmak üzere yardım isteyen, aldıkları 300 TL ödenekle de Tarsus İdman Yurdu’nu kuranlardan olup, ilk futbol takımı elemanlarındandır.

Fotoğraf: Muazzez BORHAN ONGUN ve Eşi Ethem ONGUN

Tarsus İdman Yurdu Futbol Takımının ilk formasını da Şükrü Bey’in Kız kardeşi, Amerikan Kolejinde öğretmen olan Ethem ONGUN’un Eşi Muazzez BORHAN ONGUN dikmiştir.

Şükrü Saip BORHAN, Lise tahsilini Adana Erkek Lisesi’nde tamamlamıştır. 1924 yılında Almanya’ ya tahsil için gitmiş, Almanya’da Yüksek Tarım Okulu’nu bitirdikten sonra ülkeye dönmüştür. Yurda dönüşünde, İstanbul Hukuk Fakültesi’ne kayıt yaptırarak, bu fakülteden de mezun olmuştur.

Mükemmel Almanca konuşan Şükrü Saip BORHAN, İstanbul Emniyet Müdürlüğü yapmış, kendilerine ait İstanbul Yeşilköy’deki köşklerinde ikamet etmiştir. Şükrü Saip BORHAN, İzmir Emniyetinde de müdürlük görevi üstlenmiştir.

Şükrü Saip Bey, devlet hizmetinden ayrıldıktan sonra, babasına ait Tarsus Yunusoğlu Köyünde bulunan Çiftlik ve arazilerinde çiftçilik yapmıştır.

Fotoğraf: Eczacı F. Kutluay BORHAN

Tarsus’un ilk Tarsuslu eczacılarından olup, Güven Eczanesini Makam semtinde şimdiki Ateşler Kuruyemiş binasının yerinde açan Ecz. F. Kutluay BORHAN’ın ağabeyidir.

Şükrü Saip Bey, her sabah kendine ait şoförü ve özel otomobiliyle Yunusoğlu Köyündeki çiftliğine gider, çiftlik dönüşü eczanede zaman geçirirdi.

Baba evleri ise en eski Tekel Binası, şimdiki Merkez Karakolu karşı köşesindeki tarihi binaydı. Aile birlikte bu binada oturmaktaydı. Binanın sokağa bakan altında ise Dr. Hüsnü ERDEM’in muayenehanesi vardı.

Tarsus’ta gençlik dönemimde tanıdığım ve sürekli gördüğüm FÖTR Şapka kullanan, bu şapkayı çok güzel taşıyan iki Tarsusludan biriydi. Şükrü Saip Bey ve diğeri ise Aile Sineması sahibi Kemal ŞEYHOĞLU’ydu. Onların, selamlaşma durumunda, başlarından Fötr şapkayı kaldırarak tekrar başlarına yerleştirmeleri bir özel merasim gerektiriyordu. İkisine de bu özellikleri çok yakışıyordu.

Şükrü Saip BORHAN, 1946 Genel Seçimlerinde Mersin’de Cumhuriyet Halk Partisinden Milletvekili adayı olmuştur. Ancak, Demokrat Parti’nin Tarsus’ta çok iyi propaganda yapması, toprak ve çiftlik sahiplerini ikna etmesi sonucu, Demokrat Parti Tarsus’ta oy oranını % 95’e çıkarabilmiş ve Cumhuriyet Halk Partisini hezimete uğratmıştır. Şükrü Bey de, diğer CHP adayları gibi seçimi kaybetmiştir. Babasının kurtuluş yılları gibi çok zor zamanda Tarsus’a hizmet vermesinin ardından bayrağı almak istese de; NATO’ya giren Türkiye ve dış güçlerden türlü kredi yardımlarıyla ülkede yeniden muhafazakâr partinin güçlenmesini sağlayan güçler karşısında başaramaması, bir kurtuluş mücadelesi veren genç olmasından yana onu çok üzmüştü. ( 1 )

Hatırladığım kadar, 1973 tarihinde Ankara Hukuk Fakültesini bitirip, Güven Eczanesinde çalışmaya devam ederken, Şükrü Saip BORHAN çiftçilik yapmayı sürdürüyordu. Genellikle de araziden döndüğünde eczanede otururdu. Buraya sürekli Millet Partisi Başkan ve yöneticileri gelip, Şükrü Bey’i adayları yapmak üzere uğraşıyorlardı. Şükrü Bey kabul etmiyordu. Ancak, Millet Partisi Teşkilatı’nın pes etmeğe niyeti yoktu. Uzun süre ikna faaliyeti devam etti ve sonuç verdi. Şükrü Bey, 1973 Milletvekili seçimlerine Millet Partisi adayı olarak seçimlere katıldı. Seçim propaganda gezileri başladı. Gidilen Köylerde, Şükrü Bey, “Ben milletvekili olursam, tüm Ülkenin vekili olacağım. Bana hastaneye yatırmak için, iş takibi için kimse gelmesin” diye konuştuğunda; tecrübeli siyasetçi olan Millet Partisi Başkan ve Yöneticileri, “Ağabey bizi batırdın. Bize kimse oy vermez” diyerek Şükrü Bey’i ceketinden çekerek uyarıyorlarmış. Ancak, Şükrü Bey doğru bildiğini söylemeyi sürdürüyor, partilileri de azarlıyormuş. Sonuç olarak; Millet Partisi, tüm Mersin’den çok az oy almış, Şükrü Bey seçimi kaybetmişti. Zaten Millet Partisi’nin Mersin’de seçim kazanma, milletvekili çıkarma şansı yoktu.

Şükrü Saip BORHAN, edebiyat ve musiki bilgisi olan, divan edebiyatına hâkim değerli bir insandı. İstanbul Musiki çevrelerinde bilinen, yorumcu ve bestekârlarla dostlukları olan bir kişiydi. Bestekâr ve ses sanatçılarımızdan Arif Sami TOKER bir konser için ekibiyle Tarsus’a gelmişti. Şükrü Bey Bana; “ Oğlum, Arif Sami TOKER ve grubu Tarsus’a gelecek. Sen Park Gazinosuyla konuş, onlara bir yemek vereceğim” dedi. Ben de kaç kişi olduklarını öğrenip, Park Gazinosuyla konuştum. Havuz kenarında, Arif Sami TOKER ve konser grubuna Tarsus Kebabı ikram etmiştik. Yemekte Şükrü Bey, Arif Sami TOKER ile eski günleri yâd etmişlerdi. Şükrü Bey’in ünlü ses sanatçısı Müzeyyen SENAR ile yakın arkadaşlıkları olduğunu biliyorum. Bir gün şimdiki Ateşler Kuruyemişin bulunduğu yerde olan Güven Eczanesi’ne bir yabancı turist grubu gelmişti. Şükrü Bey de eczanedeydi. Grubun Alman olduğunu öğrendik. Şükrü Bey, kendilerini buyur etti. Çay ikram etti, konuşmaya başladılar. Sohbet derinleşti. Uzun zaman sürdü. Grup kalktıktan sonra Şükrü Bey “Beni Alman sandılar. Sizin burada ne işiniz var?” dediler. Ben de Türk ve Tarsuslu olduğumu, Almanya’da okuduğumu söyledim. “İnanmakta zorlandılar” demişti.

Fotoğraf: Mahmut BORHAN (Kurtuluş Savaşı Yıllarında Tarsus Şehiremini – Belediye Başkanı)

TARSUS’UN DEĞERLERİNDEN; Kıymetli Ağabeyim Şükrü Saip BORHAN, Babası Mahmut BORHAN, Kız Kardeşleri Ecz. F. Kutluay BORHAN ve Muazzez BORHAN ONGUN ile Anneleri Neyyire Hanım’ı Saygı ve Rahmetle Anıyorum. Ruhları Şad Olsun.

Fotoğraf: Şükrü Saip BORHAN’ın Son Yılları

Osman HOMURLU

Emekli CUMHURİYET Savcısı

TARSADER Başkanı

TARİGDER “TARSUS TARİHİ” Koordinatörü

Kaynak:

( 1 ) – Cumhuriyet Döneminde Mersin ve İçel’de Siyasi Hayat ( 1923- 1950 ) Doç. Dr. Mehmet PINAR