KURTULUŞUN 100. YILI ANISINA, TARSUS’TA 5 OCAK KURTULUŞ BAYRAMI

       Benim çocukluğumda en canlı ve güzel bayram Kurtuluş Bayramı idi. O tarihte tüm Çukurova’da Kurtuluş 5 Ocak tarihinde kutlanırdı. Henüz Kuvayı Milliyecilerin bir kısmı hayatta idi. Hayatta olmayanların yerini ise oğulları doldururdu. Başlarında kurtuluşta çete başı olarak düşmanla mücadele etmiş mücahitler olurdu. Bayram sabahında Cetvel’de toplanırlar, şehir merkezine, Atatürk Anıtı önüne gelirlerdi. Kurtuluş Savaşındaki giysileri üzerlerinde, mücadelede kullandıkları tüfekleri, kamaları, dürbünleri, fişeklikleri ile Atları üzerinde gururla şimdiki antik caddenin bulunduğu yerdeki Atatürk Heykeli önünden resmigeçit yaparlardı.

       5 Ocak Kurtuluş Bayramlarında çete başı olarak katılanlardan komşumuz olan; Kuvay-ı Milliye’de Berdan Müfrezesi Komutanı Esat Çavuş (Erdiş) Amcaya imrenir, onu coşku ile takip ederdim. Esat Çavuş, başı dimdik, gururla resmigeçide katılırdı. Haki renkli kumaştan dikilmiş ceket ve külot pantolon, başında siyah renkli kalpak, ayağında uzun siyah renkli pırıl pırıl çizmeleri, omuzunda tüfeği, göğsünde fişeklikler ile dürbünü, çok güzel bir At üzerinde en önde geçerdi. Süvari sınıfından olduğundan, At’a çok güzel binerdi. Arkasından gelen, önde Atlı, arkada Yaya Çeteleri ile halkın alkış ve tezahüratı ile geçerlerdi. Çetelerin ellerinde uzun sopalara takılı üçgen şeklinde yarısı kırmızı, yarısı beyaz bayrakları vardı.

       Daha önce ki yıllarda; Çete başlarından Emin POLAT, Mustafa KARACAASLAN ve Arap SELİM isimli çeteler de milis kıyafetleri ve savaşta kullandıkları tüfek, dürbün, kama ve fişeklikleri üzerlerinde resmigeçide katılırlarmış. Ayrıca Deveciler Develerini süsler üzerlerine güzel halı kilimler atar o şekilde geçerlermiş, ben bunları hatırlamıyorum. Bu geçit resminde İlçede esnaflık yapan her zanaatı temsilen Bayraklar ve Murt Çalıları ile süslü bir kamyonet, kamyon veya traktör römorku üzerinde esnaflar geçerlerdi. Demirciler demir döver, Kalaycılar kap kalaylar, Kebapçılar kebap pişirir, Marangozlar ağaç işler, Berberler müşteri tıraş ederler, Kunduracılar ayakkabı diker, bayrama ayrı bir renk verirlerdi. Benim en çok sevdiğim ve de heyecan duyduğum bayramdı.

Ancak yıllar geçtikçe hayatta olan Kuvaycı Çeteleri kaybettikçe bu bayramın heyecanı da maalesef azaldı. Yakın zamana kadar Kurtuluş Bayramı Adana, Mersin ve Tarsus’ta 5 Ocak’ta kutlanırdı. Ancak daha sonra Tarsus’un Kurtuluşunun 27 Aralık 1921 olduğu anlaşıldığından Tarsus, Kurtuluş Bayramını 27 Aralık’ta kutlamaya başladı.

       1960’lardan sonra yayınlanan dönemin Aylık Kuvayi Milliye Dergisi 1966 Yılı Nisan Sayısı: 68 Shf: 23’te yayınlanmış 5 Ocak Şiirini tarihten bir sayfa olarak paylaşmak isterim.

5 OCAK

Düşmanlar girmişti, bu yeşil yurda.

Kaçırmaz olur mu, Mehmet vuranda.

Çeliktaş’la Bozkurt, şehittir burada.

Selam ey Kozanlı, selam Çeliktaş.

Selam şehit nine, selam arkadaş.

Köpürünce damarlarda, Türk kanı,

Bırakmayız yad ellere vatanı.

Top, tüfek olmayınca aldık sabanı,

Selam Hacı İshak, selam ey Veli,

Selam şehitlere, selam ezeli.

Güzel Çukurova, Şehit yatağı,

Şirin Tarsus evliyalar yatağı,

Kutlu olsun bayramın, yiğit toprağı,

Selam Çukurova, selam ey Tarsus,

Selam Şehitlerim, sizlere mahsus. ( 1 )

       Tarsus ve Çukurova Kurtuluşunun 100. Yılında; Başta Büyük Atatürk Olmak Üzere, Tüm Silah Arkadaşları, Kuvay-ı Milliye Komutan ve Neferleri, Şehit ve Gazilerimizi Saygı, Minnet ve Rahmetle Anıyoruz.

Osman HOMURLU

Emekli Cumhuriyet Savcısı

TARSADER Başkanı

TARİGDER Tarsus Tarihi Koordinatörü

Kaynaklar:

( 1 ) Kuvayi Milliye Dergisi Nisan 1966-Sayı: 68 Sahife: 23

( 2 ) Afişler: Mehmet BAL

( 3 ) Kurtuluş Resimleri – Mehmet BAL